Polskie motocykle PRL – nie tylko WSK-a
Gdyby zapytać przypadkowe osoby o pierwsze skojarzenie z polskimi motocyklami z okresu PRL, istnieje duża szansa, że większość odpowiedzi brzmiałaby: WSK. O tym wyjątkowym jednośladzie, produkowanym w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego, pisano i śpiewano piosenki, opowiadano dowcipy, a także kręcono filmy. Zapisał się on w pamięci osób, które żyły w czasach PRL-u.
Nie jest to jednak jedyna marka motocykli, która powinna kojarzyć się z tym okresem. Pozostałe to:
- WFM (Warszawska Fabryka Motocykli) – fabryka motocykli w Warszawie, która w latach 1951-1965 produkowała dwusuwowe silniki motocyklowe, skutery i motocykle;
- Osa – marka skuterów produkowanych w okresie od 1959 do 1965 roku przez WFM; ze względu na to, że zaprojektowano je z myślą o kobietach, miały być niezawodne i łatwe w obsłudze; w rzeczywistości ich silniki słynęły z tendencji do zacierania się;
- Junak – to marka polskich motocykli określana szumnie mianem polskiego Harleya-Davidsona; w okresie PRL-u projektowała maszyny, które wyróżniały się spośród produkowanych ówcześnie modeli dużą pojemnością (nawet do 350 cm3) i zastosowaniem czterosuwowego silnika, jednym z kultowych jest Junak M10;
- SHL – marka polskich motocykli, produkowanych w latach 1938-1970, m.in. w Hucie Ludwików, KZWM Polmo-SHL w Kielcach oraz w WFM w Warszawie; tworzyła na tyle dobre jednoślady, że trafiły one do sprzedaży nawet w USA czy w Indiach.
Warto wiedzieć! Jednoślady OSA, a dokładniej modele M50 i M52, były jedynymi skuterami, które produkowano w okresie PRL-u w sposób seryjny.
Jakie są popularne polskie motocykle z czasów PRL?
Polskie motocykle z okresu PRL to głównie pojazdy z silnikami o małej pojemności, cechujące się dość surowym i minimalistycznym wyglądem. Mimo niezbyt atrakcyjnej prezencji świetnie spełniały funkcję transportową. Paliły niewiele, przez co stanowiły doskonały środek lokomocji niemal dla każdego. Dużym atutem było również to, że charakteryzowały się mało skomplikowaną konstrukcją, a ich naprawy bez problemu dało się przeprowadzać w przydomowym warsztacie.
WFM M06
WFM M06 to polski motocykl produkowany w latach 1954-1966. Zapisał się na kartach historii jako pojazd nie do zdarcia. Jego prosta konstrukcja, odporne na wstrząsy zawieszenie oraz możliwość samodzielnego przeprowadzania napraw sprawiły, że stał się niezwykle rozchwytywanym towarem. Świadczy o tym to, że na przestrzeni kilkunastu lat produkcji powstało aż 600 tys. egzemplarzy tego wyjątkowego modelu.
WSK 175 Kobuz
WSK 175 Kobuz to polski jednoślad wytwarzany w latach 1974-1985 w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego PZL Świdnik. Napędzał go silnik o pojemności 175 cm3, gwarantujący „imponujące” Vmax na poziomie 105 km/h.
Pojazdy produkowane przed 1976 rokiem cechował silniej zaokrąglony zbiornik paliwa, osłony boczne podobne do tych zastosowanych w WSK M06B3 oraz brak kierunkowskazów. Po dwóch latach od premiery zdecydowano się wprowadzić modyfikacje. Zmieniono bak na bardziej okrągły, aby potem w 1981 roku zastąpić go całkowicie płaskim zbiornikiem paliwa. Na początku lat 80. wzbogacono pojazd także o nową tylną lampę oraz kwadratowe błotniki.
Na przestrzeni 10 lat z taśmy produkcyjnej zjechało ok. 100 tys. tych jednośladów.
SHL M04
W okresie powojennym polskie społeczeństwo było zdeterminowane do działania i odbudowy kraju. Świadczy o tym chociażby to, że pierwsze modele słynnych „eshaelek” zaczęto produkować już w 1947 roku, a więc zaledwie 2 lata po zakończeniu II wojny światowej.
Nie miały one co prawda akumulatora, a za napędzanie prądnicy odpowiadał w nich bezpośrednio wał korbowy, jednak mimo to świetnie spełniały swoją rolę. Umożliwiały przemieszczanie się z punktu A do punktu B – i to z „zawrotną” prędkością ok. 50-60 km/h. Co najważniejsze, były bardzo tanim środkiem transportu, bo na 100 km zużywały zaledwie 3 litry paliwa.
SHL M17 Gazela
SHL M17 Gazela to jeden z pierwszych polskich motocykli o pojemności silnika 175. Powstawał w kieleckiej fabryce Huta Ludwików. Zaprojektowano go z myślą o turystyce. Z uwagi na nienaganne parametry i zaskakujące jak na tamte czasy osiągi mógł bez obaw konkurować z jednośladami tworzonymi wtedy przez globalnych liderów motoryzacji. Niestety, ale jego dość wysoka cena stała się prawdopodobnie przyczyną braku sukcesu w sprzedaży. Sam SHL Gazela był też ostatnim motocyklem, który zjechał z taśm produkcyjnych marki SHL.
SHL M11
Motocykl SHL M11 został zaprezentowany po raz pierwszy na targach poznańskich w 1960 r. Zastosowano w nim wiele innowacji, które przełożyły się na jego późniejszą popularność. Miał sporych rozmiarów osłony boczne i głębokie błotniki. Napędzał go jednocylindrowy, dwusuwowy silnik o pojemności 173 cm3 i mocy 9 KM przy 4800 obr./min. Maksymalna prędkość wynosiła w jego przypadku 90 km/h, a spalanie wynosiło 3 l/100 km.
Zadbano w nim o estetykę i detale wykończenia, czego nie można powiedzieć o większości wcześniej projektowanych modeli polskich motocykli PRL. Rozwiązano też problem drgań, który występował powszechnie w większości pojazdów. Dzięki wykorzystaniu unowocześnionego tłumika oraz modyfikacji kształtu żeber głowicy i cylindra udało się je niemal całkowicie zredukować.
Osa M50/M52
Legendarne skutery Osa produkowano w Warszawskiej Fabryce Motocykli w 1959 r. „Pod maską” pierwszego z modeli znajdował się silnik o pojemności 148 cm3. Drugi zyskał nieco mocniejszą jednostkę (173 cm3), wzorowaną na tej napędzającej motocykl SHL M11.
Reklamowano je hasłem „W pracy, sporcie i turystyce” co miało przekonywać o ich uniwersalności i dowolnym przeznaczeniu. Przy produkcji wykorzystano nowoczesne wówczas tworzywa, np. żywicę poliestrową wzmocnioną włóknem szklanym. Z takiego tworzywa stworzono m.in. tylną osłonę oraz obudowę reflektora.
