Dlaczego zmiana biegów w motocyklu musi odbywać się w określony sposób?
Zmienianie biegów w motocyklu to umiejętność, bez której nie może obyć się żaden motocyklista. Nic się nie stanie, jeśli nie wiesz np. jak wymienić olej na nowy czy nasmarować łańcuch. Gdy jednak nie umiesz ruszyć lub przejść z niższego biegu na wyższy — nie będziesz w stanie bezpiecznie i komfortowo przemieszczać się po drodze.
Wiedza, jak zmieniać biegi w motocyklu jest niezbędna do prawidłowego kontrolowania maszyny i utrzymywania płynności podróżowania. Bez jej opanowania istnieje spore ryzyko, że w czasie jazdy pojawi się szarpanie lub trudność z utrzymaniem stabilności.
Niepoprawna zmiana biegów w motocyklu ma też swoje konsekwencje dla samego pojazdu. Długotrwałe nieumiejętne korzystanie z jednośladu prowadzi bowiem najczęściej do poważnych usterek i grozi poważnymi uszkodzeniem skrzyni lub jednostki napędowej.
Zmiana biegów w motocyklu — podstawowe informacje
Początkowo zmienianie biegów w motocyklu może wydawać się przysłowiową czarną magią. Z czasem jednak czynność ta na tyle wchodzi w krew, że wykonuje się ją całkowicie automatycznie. Zanim do tego dojdzie, trzeba poświęcić nieco energii i odrobinę zaangażować się w naukę.
Jak ruszać motocyklem?
Aby wprawić motocykl w ruch, musisz najpierw zmienić bieg z neutralnego na jedynkę, a następnie delikatnie puścić sprzęgło i dodać gazu. Jak to zrobić? Dokładnie opisuje to poniższy schemat.
1. Zacznij od włączenia silnika i maksymalnego wciśnięcia sprzęgła lewą ręką (przy przepustnicy zamkniętej prawą ręką).
2. Naciśnij dźwignię zmiany biegów lewą nogą, aby wrzucić pierwszy bieg (jeśli zrobisz to poprawnie, usłyszysz delikatne kliknięcie).
3. Stopniowo puszczaj sprzęgło i otwieraj przepustnicę do momentu, aż jednoślad lekko ruszy i zacznie nabierać prędkości.
4. Po ruszeniu całkowicie zwolnij sprzęgło.
Przy ruszaniu na zbyt niskich obrotach istnieje ryzyko zgaśnięcia silnika. Aby temu zapobiec, trzeba utrzymywać odpowiednio wysokie obroty.
W najnowszych modelach ułatwia to w pełni automatyczny asystent ruszania. Takie udogodnienie dla kierowców mają wbudowane m.in. wybrane modele Suzuki Hayabusa, Suzuki V-STROM 800 czy Suzuki GSX-8S.
Jak wrzucić wyższy bieg w motocyklu?
Gdy motocykl jest już w ruchu, można przejść do zmiany biegów na wyższy. Do tego konieczne jest zsynchronizowanie pracy rąk i lewej nogi. W jaki sposób? Precyzyjnie określają to znajdujące się niżej wskazówki.
1. W czasie jazdy zamknij przepustnicę prawą ręką i naciśnij dźwignię sprzęgła lewą ręką.
2. Podnieś dźwignię do zmiany biegów lewą nogą (gdy Ci się uda, usłyszysz kliknięcie).
3. Stopniowo puść sprzęgło i otwórz przepustnicę.
Powyższa zasada ma zastosowanie do zmiany biegów zarówno z jedynki na dwójkę, jak i z dwójki na trójkę, z trójki na czwórkę itd.
Uwaga! Jeśli po zwolnieniu sprzęgła motocykl nie przyspiesza, prawdopodobnie znajduje się na luzie. Wówczas musisz ponownie wcisnąć sprzęgło, zamknąć przepustnicę i wcisnąć dźwignię lewą nogą jeszcze raz.
Jak redukować biegi w motocyklu?
W czasie jazdy niezbędna jest też wiedza, jak redukować biegi w motocyklu. Aby zejść np. z czwórki na trójkę, musisz wykonać kolejno kilka czynności.
1. Zamknij przepustnicę prawą ręką i naciśnij dźwignię sprzęgła lewą ręką.
2. Wciśnij dźwignię sprzęgła lewą nogą.
3. Stopniowo puszczaj dźwignię sprzęgła lewą ręką.
Jak widzisz, zarówno ruszanie, jak i wrzucanie wyższych biegów czy ich redukowanie wymagają powtarzania bardzo podobnych czynności. Wystarczy odrobina praktyki, aby nabrać wprawy i cieszyć się komfortową i płynną jazdą.
Zmiana biegów w motocyklu a quickshifter
Z myślą o komforcie jazdy coraz częściej w motocyklach stosuje się tzw. quickshifter. Jest to pewnego rodzaju manualna przekładnia ze zautomatyzowanym sprzęgłem. Pozwala zmieniać biegi jednak z pominięciem etapu wciskania sprzęgła i otwierania przepustnicy. Na moment odcina ona zapłon w sytuacji, gdy chce się zmienić bieg np. z dwójki na trójkę. Zmniejsza więc ilość pracy wykonywanej przez kierowcę, dzięki czemu zapewnia wyjątkowy komfort.
Początkowo quickshiftery były zarezerwowane wyłącznie dla sportowych pojazdów wykorzystywanych na torze. Dzięki nim dało się znacznie poprawiać osiągi oraz eliminować konieczności wykonywania czasochłonnej czynności zmiany biegów.
Obecnie coraz częściej quickshiftery stosuje się także w motocyklach sportowych dopuszczonych do użytku na drogach publicznych, a także w turystykach. Przydają się one zwłaszcza przy dynamicznej lub wielogodzinnej jeździe.
Choć coraz łatwiej da się kupić modele z fabrycznie wbudowanym quickshifterem, przeważnie nie ma przeciwwskazań, aby zamontować ten mechanizm w pojeździe oryginalnie niewyposażonym w taką przekładnię ze zautomatyzowanym sprzęgłem.
Czym jest dwustopniowa skrzynia biegów?
Producenci motocykli szukają alternatyw dla tradycyjnych skrzyń sekwencyjnych. Wyrazem tego jest dwusprzęgłowa przekładnia DCT stosowana w modelach marki Honda. W jej wnętrzu znajdują się dwa osobne sprzęgła, przy czym jedno z nich jest przeznaczone dla biegów parzystych, a drugie dla nieparzystych.
Zmiana biegów odbywa się tam w pełni automatycznie za pomocą funkcjonalnych przełączników umieszczonych w manetce. Zamiast ręcznej i nożnej dźwigni w motocyklu znajdują się więc jedynie niewielkie przyciski możliwe do kontrolowania jedną dłonią.
Taką technologię zastosowano m.in. w wybranych modelach NC750X, NT1100, Gold Wing Tour, Forza 750 czy CRF1100L Africa Twin.
Choć wiele osób nie jest przekonanych do podróżowania jednośladem bez klasycznej skrzyni, większość osób po doświadczeniu komfortu jazdy bez zwykłego sprzęgła nigdy nie wraca do pojazdów z tradycyjną przekładnią.
