Czym jest gaźnik i jakie są jego funkcje w motocyklu?
Silniki spalinowe, do prawidłowego funkcjonowania, wymagają paliwa – oleju napędowego lub benzyny. Jednak motocykle czy samochody nie są napędzane jedynie samym paliwem, a jego mieszanką z powietrzem. Ta dostarczana jest do komory spalania, gdzie „eksploduje”. Zdecydowana większość silników dostępnych obecnie na rynku jest wyposażona w elektroniczny wtrysk paliwa, dzięki któremu do wspomnianej komory spalania dostarczana jest odpowiednia dawka mieszanki. Jednak pierwotnie mieszankę paliwa z powietrzem do silnika dostarczał gaźnik.
Historia gaźnika sięga 1876 roku. Został on wynaleziony zaledwie kilkanaście lat po skonstruowaniu pierwszego silnika spalinowego. Jego innowacyjna konstrukcja i sposób działania sprawiły, że był chętnie wykorzystywany w motoryzacji przez wiele dekad. Dopiero w schyłku XX wieku, a dokładniej w latach 90. w jego miejsce zaczęto stosować wtryski elektryczne. Nie oznacza to jednak, że w dalszym ciągu nie wykorzystuje się gaźników. Znajdują one zastosowanie m.in. w:
- motocyklach,
- skuterach,
- motorynkach.
Rodzaje gaźników w motocyklach
Gaźniki w motocyklach są klasyfikowane ze względu na ich lokalizację oraz kierunek, w którym odbywa się przepływ powietrza. W przypadku modeli, które montuje się pionowo paliwo wtryskiwane jest do komory od góry lub od dołu. W niektórych pojazdach gaźniki montuje się także poziomo, jednak najczęściej spotykaną opcją jest położenie opadowe. W przypadku gaźnika opadowego dysza skierowana jest ku dołowi. Takie rozwiązanie ma jednak jedną wadę. Podczas uruchamiania silnika istnieje ryzyko zalania świec.
Klasyfikacja gaźników uwzględnia różne kryteria. Podstawą jest umiejscowienie dyszy i sposób pobierania paliwa. W tym przypadku gaźniki można podzielić na trzy podstawowe typy. Wyróżnia się modele ze ssaniem bocznym, głównym i dolnym. W każdym z tych typów można natomiast wyróżnić kilka dodatkowych wariantów. Są to gaźniki:
- wieloprzelotowe, gdzie każdy przelot zasila jeden cylinder,
- jednoprzelotowe, w których cała jednostka napędowa otrzymuje mieszankę paliwa i powietrza w jednym momencie,
- dwugardzielowe, w których występują dwa zespoły gaźnikowe,
- jednogardzielowe, gdzie konstrukcja przewiduje jedną dyszę i zwężkę.
Jak działa gaźnik?
Podstawą działania gaźnika jest doprowadzanie do wybuchu aerozolu, czyli mieszanki powietrza oraz paliwa. Aerozol znajduje się w tak zwanym kanale dolotowym, gdzie podczas pracy silnika motocykla wytwarzane jest podciśnienie zasysające powietrze. Jednym z najważniejszych elementów gaźnika jest tak zwana zwężka – miejsce, w którym średnica kanału jest najmniejsza. Taka budowa sprawia, że powietrze szybko zwiększa swoje ciśnienie i wysysa paliwo ze zbiornika obok. Jest ono odpowiednio rozpylane, a następnie gotowa mieszanka trafia do komory spalania. W niej dochodzi do mini eksplozji, która powtarzana jest od kilkuset do kilku tysięcy razy na minutę.
Na co zwrócić uwagę przed regulacją gaźnika w motocyklu?
Prawidłowo wyregulowany gaźnik zapewnia bezawaryjną pracę silnika motocykla. Jest to niezwykle istotne, gdyż dzięki temu jednostka napędowa pracuje równo i nie ma problemów z jej uruchomieniem. W znacznym stopniu wpływa na to poziom bezpieczeństwa w trakcie jazdy. Warto zaznaczyć, że w przypadku większości modeli motocykli dostępnych na rynku, montuje się więcej gaźników, po jednym na każdy cylinder. Wówczas ważna jest nie tylko ich regulacja, ale również synchronizacja pomiędzy nimi.
Regulację silnika można wykonać samodzielnie. Żeby jednak zrobić to prawidłowo, trzeba mieć wiedzę i umiejętności . Dlatego warto zastanowić się nad powierzeniem swojego motocykla profesjonalistom, aby mieć pewność, że cały proces przebiegnie prawidłowo.
Prawidłowa regulacja gaźnika w motocyklu – jak przebiega?
Proces regulacji gaźnika w motocyklu nie jest skomplikowany. Całość polega na dopasowaniu położenia dwóch śrub, które odpowiadają kolejno za wolne obroty oraz skład mieszanki.
- Kalibrację gaźnika należy rozpocząć od dokręcenia maksymalnie obu śrub, a następnie poluzowania o dwa obroty tej, która odpowiada za dopływ powietrza i skład mieszanki.
- Kolejnym krokiem jest uruchomienie oraz rozgrzanie silnika motocykla. Wówczas należy przekręcić ustawienie śruby regulującej mieszankę powietrza o ¼ lub ½ obrotu. Pozwoli to na zlokalizowanie położenia śruby, kiedy silnik pracuje na najwyższych obrotach. Następnie za pomocą drugiej śruby, odpowiedzialnej za obroty, należy znaleźć położenie, w którym silnik pracuje na najniższych obrotach.
- Po zlokalizowaniu położenia należy przejść ponownie do drugiej śruby i odpowiednio ją wyregulować w taki sposób, aby obroty ponownie rosły.
Czynności należy powtarzać do momentu, aż nie osiągnie się maksymalnej i niezakłóconej pracy silnika. Powinien on również bezproblemowo się uruchamiać.
Proces regulacji bywa bardziej skomplikowany, kiedy motocykl ma więcej niż jeden cylinder. Wówczas konieczna jest również synchronizacja. Jej przeprowadzenie wymaga wykorzystania wakuometru. Przewody podpina się do manometrów, a następnie do gaźników. Procedura ta pozwala na uzyskanie takiego samego ciśnienia w każdym gaźniku, dzięki czemu uzyskuje się równą pracę silnika.
Czym skutkuje nieprawidłowa praca gaźnika?
Dobrze wyregulowany gaźnik w motocyklu odpowiada za prawidłową pracę silnika. Brak prawidłowo wykonanej regulacji oraz synchronizacji (jeśli jest ona konieczna) mogą mieć poważne konsekwencje. Nieprawidłowości w działaniu gaźnika będą odczuwalne podczas postoju na biegu jałowym oraz w trakcie jazdy ze stałą prędkością. Będzie się to objawiało nierówną pracą silnika oraz jego gaśnięciem. Dodatkowo może pojawić się także problem z uruchamianiem jednostki napędowej lub niepokojące dźwięki z niej dochodzące. Ignorowanie tych objawów może mieć dalsze rezultaty np. urwanie układu korbowego, czy uszkodzenia silnika.
Czy regulacja gaźnika w motocyklu to duży wydatek?
Regulacja gaźnika w motocyklu zależy od kilku zmiennych. Przede wszystkim od samego modelu pojazdu i zastosowanego w nim silnika. Zazwyczaj jej koszty zamykają się w granicach kilkuset złotych, nawet w przypadku bardziej zaawansowanych maszyn. Niemniej jednak koszt ten jest znacznie niższy niż konieczność wymiany uszkodzonych elementów czy całej jednostki napędowej. Dodatkowo nieregularna praca silnika może skutkować brakiem przejścia badań technicznych ze względu na uszkodzenia pojazdu i ryzyko, jakie będzie on stwarzał w ruchu drogowym. W niektórych sytuacjach, w przypadku wykrycia usterki motocykla zignorowanej przez jego właściciela, ubezpieczyciel może również podważyć wypłatę odszkodowania z polisy ubezpieczeniowej.
