Jakie zagrożenia czyhają na kierowców jednośladów?
Wg analizy Instytutu Transportu Samochodowego w 2023 roku niemal 98% wypadków drogowych nastąpiło wskutek błędu człowieka. Do niebezpiecznych zdarzeń w ruchu dochodzi najczęściej w efekcie nieustąpienia pierwszeństwa oraz niedostosowania prędkości do aktualnie panujących warunków.
Nawet z pozoru niegroźne stłuczki i kolizje są szczególnie niebezpieczne zwłaszcza dla motocyklistów. Wraz z pieszymi, rowerzystami i motorowerzystami kierowcy jednośladów zaliczają się nawet do tzw. niechronionych uczestników ruchu.
Wynika to z tego, że kierowca jednośladu nie jest w żaden sposób zabezpieczony przed skutkami nagłego kontaktu z innym obiektem. Nie otacza go kabina, a ewentualnych uderzeń o jezdnię, drzewo czy inny pojazd nie amortyzują poduszki powietrzne.
Na motocyklistów czyhają na drodze też inne zagrożenia. Do niebezpiecznych sytuacji dochodzi często w czasie złej pogody — deszcz, mgła czy silny wiatr potrafią uprzykrzyć życie nawet kierowcy z wieloletnim stażem. Do utraty kontroli nad motocyklem czasem przyczyniają się też inne niż czynniki. Wywrotka może nastąpić np. po najechaniu na dziurę w jezdni, plamę oleju czy mokre liście.
Skąd pomysł na pasy bezpieczeństwa w motocyklu?
Początkowo producenci motocykli nie przykładali dużej wagi do kwestii ochrony kierowców i pasażerów przed skutkami wypadków. Z perspektywy ówczesnych inżynierów jakiekolwiek systemy bezpieczeństwa nie były bowiem aż tak potrzebne. Po ulicach jeździło wtedy znacznie mniej pojazdów, a poszczególne modele i tak rozwijały raczej niezbyt zawrotne prędkości.
Wraz z rozwojem motoryzacji i zwiększaniem się liczby wypadków drogowych zrodziła się potrzeba zabezpieczenia użytkowników motocykli przed wywrotkami i ich konsekwencjami. Pojawiły się wówczas pierwsze elementy odzieży chroniące ciało kierowcy — gogle, kask czy specjalistyczna odzież.
Przełomem w dziedzinie bezpieczeństwa motocyklistów okazało się wyprodukowanie w latach 90. pierwszego jednośladu marki BMW z systemem ABS. Od tamtej pory koncerny motoryzacyjne wprowadzają coraz to nowe rozwiązania w tym zakresie. Dynamiczna kontrola trakcji (DTC), monitorowanie ciśnienia w oponach (RDC), elektroniczni asystenci i wiele innych technologii stają się powoli standardem w nowoczesnych motocyklach. Wszystko to po to, aby poprawić szanse kierowcy na wyjście bez szwanku z ewentualnej kolizji.
Dokładnie w tym samym celu pojawił się pomysł na zastosowanie pasów bezpieczeństwa w motocyklu. Skoro spełniają one swoją funkcję w samochodach osobowych, czemu miałyby nie zdać egzaminu w jednośladach?
CFMoto 750SR-R — czyżby pierwszy motor z pasami bezpieczeństwa?
Jakiś czas temu chiński koncern motoryzacyjny CFMoto złożył wniosek o stworzenie patentu na pasy bezpieczeństwa dla jednośladów. Spotkało się to z dość silnym odzewem ze strony społeczności motocyklowej, która nie szczędziła nieprzychylnych komentarzy dotyczących tego pomysłu.
Dyskusja na ten temat rozgorzała ponownie po tym, jak ta sama firma wrzuciła do sieci grafiki obrazujące nowy model 750SR-R. Szczególne zainteresowanie wzbudził zwłaszcza widoczny na jego siedzeniu podłużny element łudząco przypominającym właśnie pasy bezpieczeństwa. Na skutek tych wydarzeń na tapet znów trafiło pytanie: czy niczym nieosłonięty pojazd dwukołowy powinien w ogóle mieć pasy? I jak w zasadzie miałyby one wyglądać?
Zgodnie z założeniami CFMoto zadaniem pasów byłoby utrzymywanie kierowcy na siedzeniu w chwili zderzenia czołowego. Wówczas przód jednośladu pełniłby podobną funkcję co maska samochodu. Stanowiłby więc pewnego rodzaju strefę zgniotu i zabezpieczał tym samym kierowcę przed skutkami kolizji.
W pierwszym wariancie pasy wykorzystywałyby mechanizm sprężynowy. Po zamocowaniu do zbiornika na paliwo blokowałyby możliwość przemieszczenia się kierowcy do góry przy jednoczesnym umożliwianiu ruchów na boki. W drugiej wersji oplatałyby talię lub tułów i przytrzymywały motocyklistę na miejscu.
Dlaczego pasy bezpieczeństwa w motocyklu budzą kontrowersje?
Założono, że przypięty pasami kierowca podczas zderzenia czołowego nie wypadnie przez kierownicę i będzie skutecznie chroniony przed poważnymi obrażeniami. W teorii jest to więc proste i skuteczne rozwiązanie. W praktyce rodzi ono jednak w głowach motocyklistów wiele wątpliwości.
Istnieją obawy, że pasy bezpieczeństwa przyniosą więcej szkody niż pożytku. Dlaczego? Otóż główną nadzieją kierowcy po upadku czy w momencie zbliżającego się zderzenia z przeszkodą jest oddzielenie się od pojazdu. Ważąca ok. 250 kg pędząca maszyna wytraca prędkość znacznie wolniej od człowieka. Szybkie zejście z jednośladu pozwala więc często uniknąć poważnych obrażeń np. na skutek zderzenia z innym pojazdem.
Przypięcie pasami odbiera zaś kierowcy tę „mocną kartę”. Sprawia, że jest on zespolony z pojazdem i w razie kryzysowej sytuacji nie ma żadnej drogi ucieczki. Nie może uwolnić się od ciężkiego motocykla. Zamiast działania pozostaje mu wówczas jedynie bierne oczekiwanie na to, co nastąpi.
W kontekście modelu proponowanego przez CFMoto mówi się, jakoby rozwiązaniem tego problemu miały być pasy bezpieczeństwa z funkcją zwolnienia zamka przy zderzeniach bocznych. Nie wiadomo jednak, jak taki system spisywałby się w praktyce i czy funkcja rozpoznawania typu kolizji działałaby wystarczająco efektywnie.
Warto też wspomnieć o samym komforcie jazdy. Kierowca jednośladu podczas wykonywania manewrów potrzebuje dość dużej swobody. Pasy mogą negatywnie wpływać na zdolność kierowcy do skręcania i zmniejszać wygodę podróżowania.
A może motocykl z pasami bezpieczeństwa i dachem jak w BMW C1 125?
W kontekście pasów bezpieczeństwa miłośnicy jednośladów na bieżąco śledzący nowinki motoryzacyjne mogą powiedzieć: „to już było i się nie przyjęło”. Mowa oczywiście o modelu BMW C1 125, który zasłynął jako pojazd o nietuzinkowej konstrukcji i nieco kosmicznym wyglądzie.
Skuter ten (bo z technicznego punktu widzenia właśnie do takiej kategorii zalicza się ten „wehikuł”) wyposażono w dość wysoką szybę, sztywny dach o zaokrąglonym kształcie i właśnie pasy bezpieczeństwa. Pojazd ten bryłą przypominał nieco futurystyczne pojazdy przyszłości z wizji snutych przez twórców science fiction. Za jego nietypową budową stała włoska firma Bertone.
Choć pojazd miał bardzo dobre parametry techniczne i solidny, czterosuwowy silnik z wtryskiem paliwa austriackiego Rotaxa, nie podbił serc klientów. Miało to związek prawdopodobnie z jego niskimi walorami estetycznymi, a także niezadowalającą funkcjonalnością.
Zainstalowany w nim dach był zbyt wąski, aby chronić przed deszczem, a w przekonaniu kierowców do jego zakupu nie pomogły nawet liczne udogodnienia — praktyczna lampka pod sufitem czy duża ilość miejsca do przechowywania.
Z powodu niskiego zainteresowania produkcję BMW C1 125 zakończono po 3 latach. Można się więc spodziewać, że zastosowanie podobnego rozwiązania — dachu i pasów bezpieczeństwa — w pełnowymiarowym motocyklu skończyłoby się równie niepomyślnie.
Źródła:
- Bezpieczeństwo ruchu drogowego w Polsce w 2023 roku. Analiza danych o wypadkach drogowych; Przemysław Skoczyński, Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego; Instytut Transportu Samochodowego (https://obserwatoriumbrd.pl/wp-content/uploads/2024/05/Bezpieczenstwo-ruchu-drogowego-w-Polsce-w-2023_final-1.pdf)
